Sinds heet leerjaar, alsook in documentaires, spreekt men van de Bronstijd en we weten dat het over een specifieke tijdperk in ons verleden gaat. Maar eigenlijk, wat is brons en waarvoor gebruikten onze voorouders het?
Brons, een metaallegering die de ontwikkeling van wapens mogelijk maakte.
Brons is een legering, dus een mengsel van twee metalen, namelijk koper en tin. Brons bevat ongeveer 90% koper voor 10% tin.
De vooruitgang die de mens boekte bij het bouwen van ovens vanaf het 5e millennium v. Chr., stelde hem in staat koper en tin te smelten tot brons, een metaallegering die zeer nuttig was voor het maken van wapens.
Een legering
Een metalen product dat gekregen is door meerdere elementen aan een gesmolten metaal toe te voegen.
Het is dus in brons dat de fijne zwaarden, driehoekige dolken, speerpunten, bijlen, maar ook spelden en andere sieraden die in graven gevonden zijn, gegoten zijn.
Waar kwamen de grondstoffen vandaan?
In Europa bestonden er al veel kopermijnen in de Karpaten, een bergketen gelegen in Midden-Europa. Maar kopermijnen bestaan ook in Frankrijk, waardoor de aankoopprijs kon verlaagd worden.
Ruw koper
Ruw tin
Tin werd vanuit Centraal-Azië in Anatolië geïmporteerd, in Turkije kwam het via de rivier hier aan. Maar het werd ook in Frankrijk, in Armorica, en in Engeland, in Cornwall, gemaakt. Sommige tinroutes liepen door België, wat verklaart waarom we hier veel bronzen voorwerpen hebben gevonden, zoals je in Prehisto Han kan zien.
Het is dus grappig vast te stellen dat brons zich in Europa heeft ontwikkeld in een regio zonder natuurlijke afzetting.
Hoe kon metaal uit rotsen worden gewonnen?
Metalen zoals koper en tin zijn gebonden aan het gesteente. Om het te winnen, lieten ze het gesteente ontploffen in kleine ovens om het metaal in gesmolten toestand te verzamelen. Ter plaatse maakten onze voorouders er kleine ingots van die gemakkelijker te vervoeren waren, of kleine voorwerpen.
Hoe hebben ze begrepen dat ze de twee gesmolten metalen met elkaar moesten mengen?
Sommige historici denken dat de legering per toeval werd uitgevonden. Koper werd reeds door onze voorouders gebruikt om sieraden te maken, bijvoorbeeld. Maar, in sommige gebieden in Europa, bevat het zand kleine hoeveelheden tin, zoals in Spanje. Het zou kunnen dat de toevallige aanwezigheid van deze zand per ongeluk tot het ontstaan van de legering heeft geleid, zonder te weten dat het resultaat interessante gevolgen zou hebben voor het maken van wapens.
Het gebruik van brons, vroeger en nu?
Als hij meer dan 5000 jaar geleden gebruikt werd door onze voorouder voor het maken van wapens, heeft brons ook deel uitgemaakt van de vervaardiging van uurwerken. Niet voor zijn schoonheid, maar voor zijn stabiliteit in de tijd en het feit dat het niet vervormt met temperatuur.
