Optische illusie begrijpen met René Magritte

Foppen onze hersenen ons?

Soms tonen jouw hersenen jou beelden die in werkelijkheid niet bestaan of fysisch onmogelijk zijn. Beelden die door onze hersenen verwerkt worden, maar een andere werkelijkheid weergeven. We noemen ze optische illusies. Een concept dat René Magritte, de bekende Belgische schilder, kon gebruiken om zijn opmerkelijke schilderijen te maken, die wereldwijd bekend zijn.

Laten we samen optische illusies testen:

Om het concept goed te begrijpen, gaan we beginnen met eenvoudige waarnemings-experimenten van de onderstaande afbeeldingen. Kijk goed.

Geeft de eerst je de indruk op zichzelf te draaien?

Zie je de bollen naar boven of naar beneden gaan in de tweede?

Toont de derde een boom of een kussend koppel?

Waarom hebben we optische illusies?

Alles waarnaar je kijkt, vormt een beeld op ons netvlies, een orgaan achteraan het oog. Van het netvlies wordt een signaal naar onze hersenen gestuurd via het oogzenuw. Onze hersenen krijgen dus een informatie dat ze proberen te begrijpen. In het geval van de bovenstaande beelden, proberen onze hersenen te ontcijferen wat onze ogen zien. Door de wil onze omgeving te begrijpen, zenden onze hersenen ons beelden die niet met de werkelijkheid overeen komen.

Bijvoorbeeld, het mannetje zit op een hoogte. Jouw hersenen begrijpen dat hij het met een ladder moest gebruiken om op die hoogte te zitten. Dus vinden jouw hersenen normaal dat de ladder op de loodrechte muur rust, terwijl dat eigenlijk niet zo is. Je hersenen maken dit mogelijk omdat het duidelijk is dat de kleine man de ladder nodig had om daarop te klimmen.

Jouw hersenen beslissen wat ze willen zien

Je hersenen kunnen niet anders doen dan zowel de lijnen als de randen te ontcijferen. In het plaatje rechts geven je hersenen je dus de indruk dat de onderste pijl kleiner is dan de bovenste. In werkelijkheid, als je de lengte van de twee lijnen hiernaast rechts meet, zal je zien dat ze dezelfde zijn.

Optische illusies in kunst?

Vele kunstenaars hebben met optische illusies gespeeld om ongelooflijke effecten op hun doek te creëren. De bekendste is Maurit Escher, maar laten we ook Tomek Setowski, Robert Gonzalves Savator Dali, en Jos de Mey niet vergeten. Een andere beroemde kunstenaar die bekend staat om zijn illusies is René Magritte, de Belgische surrealistische schilder, aan zijn bolhoed te herkennen.

In de onderstaande vidéo moet je naar de middelste witte bol staren. Als het beeld veranderd, moet je naar de middelste witte bol blijven staren. Wat merk je?

Het tweede Beel leek gekleurd. In werkelijkheid is ze zwart-wit. Maar jou oog, die naar het eerste beeld vol kleur staarde, heeft jou de indruk gegeven dat het volgende beeld ook gekleurd ging zijn.

Deze illusie wordt een nabeeld genoemd. Dat betekent dat het vorige beeld in jouw hersenen blijft bestaan, terwijl je het niet meer voor ogen hebt. Dit opgeslagen beeld overlapt met het huidige zwart-wit beeld. Daarom zie jij ze als gekleurd.

Zijn schilderij De blanco volmacht toont aan dat Magritte heel goed begreep dat onze hersenen ons tonen wat we willen zien, in plaats van de werkelijkheid, hoe vreemd ook. Op deze foto zie je een afgesneden paardrijdster door de bomen rijden. Soms heb je de indruk dat het paard voor de boom staat, maar de ruiter lijkt deel uit te maken van de boom. Om dit schilderij te maken, gebruikte hij de techniek van de duivelsvork.

Wist je dat?

Er bestaat een Museum toegewijd aan optische illusies in Parijs.

Meer dan alleen maar leuk, wekken optische illusies de nieuwsgierigheid van onderzoekers, omdat helpen hen beter te begrijpen hoe onze hersenen werken.

Wilt je meer weten ?

Magritte Museum