Had je gedacht DNA niet te mogen observeren? Hoewel hij in onze microscopisch kleine cellen verborgen zit, kan je DNA gemakkelijk uit aardbijen halen. Met elementen die je in jouw keuken vindt, kan je deze enorme molecule, die in alle levende wezens aanwezig is, uithalen en observeren, zonder microscoop.
Je hebt nodig:
- 3 aardbeien
- Zout
- Afwasmiddel
- 10 ml water
- Een mes
- Een lepel
- 2 kleine doorzichtige glazen
- Een diepvrieszakje
- Een jampot met deksel
- Een pan
- Brandspiritus
- Een koffie filter
Vanaf 8 jaar
Moeilijkheidsgraad: ervaren
Deze proef vereist de hulp van een volwassene
Brandspiritus mag niet gedronken worden, en de inname ervan is heel gevaarlijk voor de gezondheid
Laten we experimenteren
zet de brandspiritus (of huishoudalcohol) in de koelkast voordat je begint
Voeg in een glas 5 druppels afwasmiddel toe,
en 10 ml water.
Voeg vervolgens een snufje zout en meng met een lepel tot het zout compleet verdwenen is.
Snij met een mes de aardbijen in kleine stukjes. Vraag een volwassene om hulp.
Plaats ze in een diepvries zakje en verpletter ze met je handen tot je aardbijenpuree hebt.
Voeg de aardbijenpuree aan je mengsel met afwasmiddel en meng goed met een lepel.
Vul je glazen pot met jouw bereiding en sluit het deksel. Controleer of het deksel goed gesloten is.
Verwarm een beetje water in een pan, tot 60°C, en plaats hier jouw jampot ongeveer 5 minuten in.
Met behulp van een koffiefilter en een trechter, filtreer jouw bereiding in een doorzichtig glas. De verkregen vloeistof moet roodkleurig zijn.
Vraag vervolgens aan een volwassene om 50 ml koude brandspiritus in een glazen pot te gieten. Giet er heel voorzichtig het gefiltreerde aardbeimengsel bij terwijl je met een lepel mengt.
Ongelofelijk, witte filamenten verschijnen! Het is jou gelukt het DNA uit een duizendtal aardbijcellen te halen.
Begrijp het experiment
Wat is DNA
DNA is een supergrote molecuul die alle de informatie bevat over het uiterlijk en hoe levende wezens functioneren. De grootte, de kleur, de vorm, de groei, het verteren, dat is allemaal door ons DNA bepaald. In werkelijkheid, bevat elk stukje DNA belangrijke informatie. Trouwens wordt deze supergrote molecuul in onze celkernen beschermd.
Wist je dat?
Bij de mens kan DNA tot 2 meter lang zijn.
Waarom helpt de afwasmiddeloplossing om het DNA gemakkelijker uit te halen?
Zoals je het weet is DNA in cellen aanwezig. Deze zijn omringd door een membraan. Ze bevat alles wat voor het leven van de cel nodig is en controleert wat er in- en uitkomt. Deze membraan is soepel en bestaat uit een dubbele laag. Binnen de laag bevinden zich de stoffen die niet van water houden, zoals vetten. Terwijl de buitenkant van de membraan met water in contact komt. Deze membraan wordt snel gedestabiliseerd door zeepmoleculen en door moleculen met soortgelijke eigenschappen. De zeepmoleculen dringen het membraan binnen en breken het af. Hierdoor wordt de inhoud vrij gelaten.
Op zijn beurt breekt het zout de bindingen tussen het DNA en de eiwitten die eraan gebonden zijn. Dit proces maakt het gemakkelijker het DNA “neer te slaan” (onoplosbaar te maken) wanneer de oplossing in spiritus wordt gegoten.
Wist je dat?
Als je het DNA van al je cellen kon samenbrengen, zou de verkregen lengte even groot zijn als twee keer de diameter van het zonnestelsel.
Waarom is het gemakkelijker DNA uit aardbijen te halen, dan uit een ander fruit?
Aardbijen zijn rijk aan pectinasen, een enzym die proteïnen afbreekt. Deze enzym maakt het gemakkelijker DNA los, en voorkomt dat de proteïnen het in kleine stukjes breekt. Ze zijn zo doeltreffend dat ze worden gebruikt om vlees malser te maken.
Bovendien bevat elke cel van de aardbei acht kopieën van het DNA, waardoor het mogelijk is er veel meer uit te halen. Van de aardbei wordt gezegd dat het octoploïd is. Een mens daarentegen heeft slechts twee paar chromosomen en wordt diploïd genoemd.
Curiokids, partenaire officiel de enseignons.be