Marie Meurdrac, de eerste echte Franse chemicus in dienst van arme vrouwen
Marie Meurdrac
Een serieus jong meisje met aandacht voor anderen
Marie Meurdrac is in Frankrijk in de 17e eeuw geboren, waarschijnlijk zond 1610, in een rijke familie. Ze woonde in het dorp Mandres-les-Roses, in de huidige voorstad van Parijs. in de huidige voorsteden van Parijs. Op 15-jarige leeftijd trouwde zij met Henri de Vibrac, de commandant van de wacht van de hertog van Angoulême. Na haar huwelijk verhuisde ze naar het kasteel van Grosbois, waar ze vriendschap sluiten met de gravin die er woonde. Een vriendschap die haar zeer dierbaar zou worden! In die tijd hadden we het nog niet over Wetenschap, maar over “Natuurlijke Filosofie”.
Vanwaar komt het woord Chemie?
Het woord chymie komt van Paracelsus, een 16e eeuwse Zwitserse arts, die het woord bedacht om een onderscheid te maken tussen serieus onderzoek op basis van ervaring en wilde theorieën. Net als Paracelsus is Marie Meurdrac ervan overtuigd dat de materie is samengesteld uit drie elementen in wisselende hoeveelheden: zout, zwavel en kwik. Deze versie is ver verwijdert van onze huidige kennis. Je weet nu dat materie is opgebouwd uit atomen. In die tijd was chemie, meer dan alle andere wetenschappelijke richtingen, een vrouwenwetenschap. Het is misschien verrassend, maar in gezinnen waren het de moeders die de geneesmiddelen klaarmaakten om ziekten te genezen. Maar zodra de theorieën van de chemie moesten worden besproken, zorgden de mannen ervoor dat de vrouwen uit de salons werden uitgesloten, omdat het niet geschikt was voor deze “kleine geesten”.
Het eerst verhandeling over scheikunde door een vrouw geschreven
Hoewel de samenleving toen toegaf dat vrouwen in staat waren te denken en te schrijven als mannen, werd deze gelijkheid tussen mannen en vrouwen alleen in de literatuur aanvaard. En de maatschappij gaf hen liever huishoudelijk werk dan hen te laten nadenken over wetenschappelijke problemen.
Dankzij haar vriendin de gravin, leert Marie chemie. Zij leest niet alleen de boeken van de alchemisten en chemici van haar tijd, maar voert ook experimenten uit, zoals het mengen en extractie van stoffen en het testen van hun werking in een laboratorium in het kasteel. Ze bereidt allerlei middeltjes om het leven van vrouwen te verbeteren. En omdat ze niets wil vergeten, schrijft ze alle experimenten op die ze uitvoert. Na enkele jaren werk had zij zoveel geschreven dat ze overwoog een boek uit te geven. Maar ze aarzelde een lange tijd, want toen moest een welopgevoede vrouw zwijgen, luisteren, leren en nooit haar kennis in het openbaar tonen. Vrouwen werden zelfs aangemoedigd om hun kennis te verbergen. Vrouwen die te slim zijn schrikken mannen af!
Maar met de tijd begrijpt ze dat haar lessen en geneesmiddelen de mensen echt helpen. Ze denkt dan dat het zonde zou zijn haar kennis niet te delen met de hele wereld.
Heel slim, publiceert ze dan een verhandeling over scheikunde, de eerste die door een vrouw geschreven was, en noemt het: « La Chymie charitable et facile en faveur des femmes ».
Iedereen kan het!
Haar verhandeling werd dankzij de duidelijkheid van haar instructies zeer populair, dat het voor iedereen mogelijk maakt haar middeltjes na te maken in een eenvoudige en begrijpbare taal voor allen.
Ze beschrijft instrumenten, de bereiding van verschillende geneesmiddelen uit planten of dieren, metalen en zelfs een afdeling over de bereiding van schoonheidsproducten. Een boek van 334 bladzijden dat verschillende keren zal worden herdrukt in het Frans en zelfs in het Duits en Italiaans.
Chemicus en feministe!
Deze verhandeling, dat zij opdroeg aan de gravin, bevat een voorwoord om vrouwen die willen studeren te steunen. Ze zegt dat “het verstand geen geslacht heeft, en dat als het verstand van vrouwen zou onderwezen worden als dat van mannen, en als er evenveel tijd en geld aan hun onderricht zou worden besteed, zij hun gelijken zouden kunnen worden”.
Dit lijkt een profetische zin te zijn
Marie Meurdrac
1610
1680
