We gaan 1001 kleuren namaken met rode kool. Hoe doen we dat? Laten we het samen ontdekken.
Heb je ooit gemerkt hoe citroensap of azijn prikken op de tong? Men zegt dat ze zuur zijn. Dat is een grappig woord. In de natuur zijn sommige verbindingen zuur, en andere basisch, zoals bleekmiddel. Sommige zijn zo sterk dat ze gevaarlijk zijn voor mensen. Net als in de tekenfilms, kunnen deze producten je huid verbranden! Maar hoe vind je je weg in al deze producten? Om je te helpen, neem een rode kool! Je zult zien hoe interessant deze groente is om alledaagse producten te herkennen. Zullen we het eens proberen?
Je hebt nodig:
- Vers of ingelegde rode kool
- Een mes
- Een pan gevuld met water
- 7-8 koffiefilters
- Een penseel
- Diverse vloeistoffen: soda, azijn, afwasmiddel, water, bleekmiddel
Vanaf 8 jaar
Moeilijkheidsgraad : medium
Dit proefje vereist
Laten we experimenteren
Snijd de kool met de hulp van een volwassene in kleine stukjes en leg ze in de pan met heet water.
Na een paar minuten, filter je het sap door een zeef en laat je het afkoelen. Heb je het gezien? Het sap is roze!
Verf met je penseel beide kanten van het filterpapier met het rode koolsap. Laat het daarna drogen.
Giet in elk glas 1 cm azijn-, soda- of zuiveringszoutoplossing. Je kunt zelfs aan je ouders vragen om een beetje bleekmiddel te gieten. Plaats vervolgens je koffiefilter zo dat de onderkant van het filter ondergedompeld is in de vloeistof. Kijk wat er gebeurt!
Begrijp het experiment
Je koffiefilter heeft een paarse tint nadat hij geverfd is. Maar wanneer je hem in de azijn legt, zie je dat hij roze wordt! Nog beter, hij wordt blauw als je hem in de zuiveringszoutoplossing dompelt doet en zelfs geel als je het met bleekwater probeert. Waar komen al deze mooie kleuren vandaan? Van de startvloeistof? Helemaal niet!
Hier ben je met 1001 kleuren van rode kool!
Waarom is rode kool rood?
Jouw kool bevat anthocyaan, een stof die voor de kleur verantwoordelijk is. Deze verbinding kan van kleur veranderen, afhankelijk van de aanwezigheid van een zuur zoals azijn of een base zoals zuiveringszout. Dat is de reden waarom je deze kleurverschillen waarneemt wanneer je de koffiefilter in de verschillende glazen dompelt.
Een handige kleurenschaal voor scheikundigen
Om verbindingen in te delen van het meest zure tot het meest basische, hebben chemici een schaal van 0 tot 14 gemaakt. Zij noemen dit een pH-schaal. Hoe dichter de pH-waarde bij 0 ligt, hoe sterker het zuur. Het word een “sterke zuur” genoemd. Hoe dichter de waarde bij 14 ligt, hoe sterker de base is, zoals bleekmiddel. Het wordt een “sterke base” genoemd. Bij een waarde van 7 heet het een neutraal medium.
Om de pH van chemicaliën in het laboratorium te testen, gebruiken chemici gekleurde indicatoren die op het papier zijn aangebracht. Deze gekleurde strepen worden pH indicator papier genoemd.
Het voordeel van rode kool is dat je met anthocyanen alle kleuren van de regenboog kunt zien. Zo kan je moeiteloos weten of een product basische, neutraal of zuur is dankzij de verkregen op de pH indicator. Wat denk jij? Is jouw cola zuur, neutraal of basisch?
Wist je dat?
De natuur verandert van kleur met de pH
pH wordt niet enkel in laboratoria met gekleurde indicatoren gemeten. De natuur zelf geeft de veranderingen in de pH van de bodem weer door van kleur te veranderen. Zo bevatten hortensia’s bijvoorbeeld ook anthocyanen. Als de grond “basisch” is, blijven de bloemen blauw. Als de grond zuur wordt, zal de bloem roze kleuren. Dat is het moment waarop je weet dat je wat heide aarde aan je plant moet toevoegen.
Uitdaging
Nadat je hebt gezien wat er gebeurt als je je filter in de vloeistof van je keuze dompelt, droog hem dan af. Dompel hem dan terung in een andere vloeistof van je keuze. Kun je de kleurverandering zien?
Curiokids, officiële partner van Enseignons.be