Marie Sklodowska-Curie (7 november 1867 – 4 juli 1934), beter gekend onder de naam Marie Curie, is de beroemdste Wetenschapper. Natuur- en scheikundige van Poolse afkomst, en is genaturaliseerd tot Franse staatsburger. Ze is tot vandaag de enige vrouw de twee Nobelprijzen ontving voor haar werk op het gebied van de radioactiviteit.
Door Lucie NIETO
Marie Sklodowska-Curie
Marie Curie, ondergedompeld in de wetenschap van jongs af aan
Ze is in Warschau geboren, de hoofdstad van Polen, vroeger bezet door het Russische Keizerrijk. Haar ouders zijn erg beschaafde leerkrachten. Haar vader is leerkrach fysica en wiskunde en haar moeder is juf. Ze groeit op met drie zussen, Zofia, Bronislawa et Helena, en een broer, Jozef.
Als ze 9 jaar oud is, sterft haar zus Zofia aan vlektyfus, een ziekte overgebracht door rattenvlooien. Twee jaar later sterft ook haar moeder, aan tuberculose, een besmettelijke ziekte. Haar mama en zus zo jong verliezen is natuurlijk heel pijnlijk voor haar. Maar deze overlijden geven haar de vastberadenheid en de kracht om te schitteren in haar studies, waardoor ze afstudeert aan de middelbare school met de gouden medaille in 1883.
Marie links en haar zus Bronia
Zij heeft een passie voor fysica en wiskunde en wilt haar studies in deze disciplines voortzetten. Maar in die tijd waren wetenschappelijke studies verboden voor vrouwen. De oplossing was naar het buitenland te gaan. Maar doordat haar vader heel weinig geld heeft, kan hij haar studies niet betalen.
Een koppel verenigd door liefde en wetenschap
Omdat ze ondanks al deze moeilijkheden toch fysica en chemie wilt studeren, vertrekt ze in 1891 op 24-jarige leeftijd met de hulp van haar zus Bronia uit Polen naar Frankrijk. Ze studeert fysica en wiskunde aan de Sorbonne in Parijs. Een prestigieuze universiteit die vooral open stond voor buitenlandse vrouwen. Twee jaar later behaalt er een licentiaat in fysica, en het jaar daarop een licentiaat in wiskunde.
In Parijs ontmoet ze meerder wiskundige, zoals Paul Painlevé en Paul Appell, en meerdere natuurkundige, zoals Léon Brillouin en Gabriel Lipmann. Omdat ze te weinig ervaring heeft op het gebied van magneetmaterialen, ontmoet ze Pierre Curie, een bekende en grote natuurkundige, met wie ze begint onderzoek te doen naar magnetisme. Ze trouwen samen in Sceaux een jaar later, in 1895.
Ze zijn aan elkaar toegewijd, fietsen door het Franse platteland en brengen lange uren door in het laboratorium. Pierre beschouwt zijn vrouw als zijn gelijke en zijn inspiratiebron. In 1897 bevalt ze van hun eerste kind, Irène Curie, die later, net als haar moeder, de Nobelprijs voor natuurkunde zou winnen. Dit houdt haar natuurlijk niet tegen haar wetenschappelijk onderzoek voort te zetten. In datzelfde jaar ontdekt ze een nieuw verschijnsel dat nog nooit eerder was waargenomen: radioactiviteit.
Wat is radioactiviteit?
Zoals je weet, bestaat materie uit heel kleine onderdeeltje, atomen genaamd. In het geheel zijn atomen stabiel. Maar er bestaan bijzondere gevallen. Sommige atomen kunnen met de tijd veranderen om zich in ander atomen veranderen.
In dit geval valt het oorspronkelijke atoom uiteen om een stabieler atoom te vormen en kleine deeltjes en energie vrij te laten in de vorm van straling. Dit verschijnsel wordt radioactiviteit genoemd. De transformatie gaat verder tot alle materie in iets stabielers is veranderd.
Marie ontdekt radioactiviteit, maar ook twee radioactieve elementen.
Met de hulp van haar man Pierre Curie ontdekken ze bij de winning van een erts twee nieuwe radioactieve elementen. Als eerbetoon aan Marie’s afkomst wordt één van hen polonium genaamd, en de tweede, radium, is 900 maal radioactiever dan uranium. Voor deze ontdekking krijgen ze, samen met hun andere partner, Henri Becquerel, in 1903 de Nobelprijs voor Natuurkunde. De Franse Academie van Wetenschappen bied haar zelfs een prijs aan. Maar in plaats van het rechtstreeks aan Marie te zeggen, verwittigt de instelling haar man.
Radium, gloeit in het donker
Marie Curie, de eerste vrouw leerkracht fysica en tweede Nobelprijs
Marie Curie moet opnieuw een moeilijke tijd tegemoet gaan. In 1906, sterft haar man door een koets omvergereden. Een pijnlijke periode, waarin Marie haar onderzoek en de opvoeding van haar kinderen zal verderzetten. Uit erkenning voor haar uitzonderlijke werk stelt de Universiteit van Sorbonne haar voor in plaats van haar overleden echtgenoot leerkracht fysica te worden. Ze is de eerste vrouw in de geschiedenis die hoogleraar wordt in de algemene fysica, daarna in algemene fysica en radioactiviteit.
Wetenschap ter hulp van de geneeskunde tijdens de Eerste Wereldoorlog
Om gewonde soldaten doeltreffend te opereren, moet je weten waar de metalen scherven in hun lichaam zitten. Met de hulp van haar dochter Irène ontwikkelt Marie Curie een systeem van röntgenfoto, een techniek waarmee je een “foto” van je skelet kan maken. Nadat de oorlog voorbij is, wordt ze een rolmodel, vooral voor vrouwen die een passie voor wetenschap hebben.
Ze wordt ook een mediafiguur in de Verenigde Staten, waar ze campagne voert voor geld ter ondersteuning van wetenschappelijk onderzoek met radium. Een echte zakenvrouw.
Helaas kende men toen nog niet echt het gevaar van deze straling. Marie Curie lijdt aan bloedkanker (leukemie) en overlijdt op 4 juli 1934 in het sanatorium van Sancellemoz, in de Haute-Savoie.
Vandaag zijn de graven van het echtpaar Curie te zien in het Pantheon in Parijs.
Marie Curie
7 november 1867
4 juli 1934
